EUREPGAP / İTÜ Nedir?

Gelişen ve değişen dünya koşullarında tarımsal faaliyetlere yönelik pazarlarda rekabet gücünün arttırılması , çevreye ve insan sağlığına zararsız ürün üretilmesi, yüksek verim elde edilerek maliyetin düşürülmesi firmalar için kaçılmaz gereksinimler haline gelmiştir. Değişim sürecine ayak uyduramayan firmalar pazardan çekilirken, değişime ve gelişime açık, tüketici sağlığını gözeten ve kaliteyi ön planda tutan firmalar pazarda lider konuma gelmeye başlamışlardır. Ayrıca toprağın verimsizleşmesi, zirai ilaç kalıntıları ve kuraklık gibi tarımsal faaliyetleri tehlikeye sokan unsurların kontrol altına alınması çiftçilerin gelecek yıllarda da ürün üretebilmeleri için bir zorunluluk haline gelmiştir.

Bilinçlenen tüketici grubu tükettiği ürünün güvenliğinden emin olmak istemekle birlikte, çevre ve insan sağlığına dost bir üretimi de gözetmektedir. Pazardaki ürün çeşitliliği ve rekabet ortamı tüketicilerin beklentilerini arttıran bir diğer unsurdur. Özellikle tarımdaki ilerlemeler, genetik modifiye organizmalar gibi son dönem geliştirilen yeni teknik buluşlar tüketici grubunda bir takım şüpheler yaratarak ve tükettiği ürüne dair eksiksiz bilgi edinmek istemesine yol açmaktadır. İç ve dış pazarlarda yaş meyve sebze üreticileri, seracılar için daha kaliteli ve sağlıklı ürün üretimini sağlayan, çevre ve insan sağlığına dost üretimi öngören, yaşadıkları sorunlara çözüm getiren ve gelecek dönemlerde olası sorunları önceden önlemeye yönelik tasarlanmış tam bir uygulama sistemi gerekmektedir. İşte tüm bu gereksinimler ve zorunluluklar çerçevesinde EUREP tarafından hazırlanan EUREPGAP bir çözüm olarak geliştirilmiştir. Özellikle Avrupa’ya ihracatta uluslar arası geçerliliğe sahip EUREPGAP bir zorunluluk olup, yurtiçi pazarlarda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı kontrolünde sertifikalandırılan İyi Tarım Uygulamaları kullanılmaktadır.

EUREP Nedir?

Avrupa Perakendecileri Ürün Çalışma Grubu (Euro Retailer Produce Working Group), Avrupa’da tarımsal gıda endüstrisi sektöründeki lider perakendecilerin bir araya gelerek oluşturdukları kar gütmeyen bir oluşumdur.

İyi Tarım Uygulamaları (İTU), dünyada gıda ve tarımla ilgili faaliyetlerde en bilinen otorite FAO (Food and Agriculture Organisation) tarafından, tarımsal üretim sistemini sosyal açıdan sürdürülebilir, ekonomik açıdan karlı ve verimli, insan sağlığını koruyan, hayvan sağlık ve refahı ile çevreye önem veren bir hale getirmek için uygulanması gereken işlemler olarak tanımlanmaktadır. EUREPGAP/İTU , Tehlike Önleme , Tehlike Analizi (HACCP) , Zararlılarla Entegre Mücadele (IPM : Integrated Pest Management) ve Entegre Ürün Yetiştiriciliği (ICM: Integrated Crop Management ) ilkelerini baz alarak , çiftçilikle ilgili metotların ve teknolojilerin sürekli gelişmesini sağlayan bir uygulamadır. Üretim sisteminde uygulanacak metotlar, prosedürler, çözüm önerileri ile tavsiyeler açıkça tanımlanmıştır.

EUREPGAP üretim aşamasında belirli unsurlara yönelik önleyici faaliyetleri kapsar. Toprak, su, bitkisel üretim, hasat, çiftlik içi işleme ve depolama, enerji ve atık yönetimi, insan sağlığı refahı ve güvenliği ile doğal hayat ve çevre bu unsurlar arasında sayılabilir. Gelecek yıllarda da ürün üretebilmenin yolu tüm bu unsurları içeren bir takım analizlere, kontrollere ve uygulamalara bağlıdır. İyi Tarım Uygulamalarının içerdiği konular FAO tarafından aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Toprak; (Örn: Toprak işleme teknikleri erozyon riskini azaltacak şekilde uygulanıyor mu?)
• Su; (Örn: Arıtılmamış evsel atık su kullanılıyor ise, WHO’nun Atık Su ve Katı Atıkların Sağlıklı Kullanımıyla İlgili Yönetmelik kriterlerine uygun mu? )
• Bitkisel üretim ve yem bitkileri üretimi; (Örn: Bitki üretiminde uygulama öncesinde organik gübrelerin kaynağı ve yapısı dikkate alınarak bir risk değerlendirmesi yapılıyor mu?)
• Bitki koruma; (Örn: Ürünlerin hastalık, zararlı ve yabancı ot mücadelesi en uygun ve en az düzeyde kimyasal kullanımıyla yapılmış mı?)
• Hayvansal üretim; (Örn: Hayvansal üretim sağlıklı hayvanlardan yapılıyor mu?)
• Hayvan sağlığı; (Örn: Yem bitkileri üzerindeki kalıntı miktarı analizi yapılıyor mu?)
• Hayvan refahı; (Örn: Hayvan barınakları hayvan refahını karşılayacak düzeyde mi?)
• Hasat, çiftlik içi işleme ve depolama; (Örn: Tescilli hasat öncesi kullanım aralığı dikkate alınmış mı?)
• Enerji ve atık yönetimi; (Örn: Tarladaki bütün bölümlerde olası tüm atıklar tanımlanmış mı?)
• İnsan refahı, sağlığı ve güvenliği; (Örn: İşçiler, etiket talimatlarına uygun olarak koruyucu elbiseler kullanıyor mu?)
• Doğal hayat ve çevre; (Örn: Doğal yaşamın korunmasıyla ilgili bir yönetim planı oluşturulmuş ve uygulanıyor mu?)

EUREPGAP/ITÜ ’de geçerli kontrol ve izleme prosedürlerinin oluşturulması, yapılan tüm faaliyetlerin kayıt altına alınması, gerektiğinde ürüne yada üretim sürecine müdahale edilmesi gerekir. Etkin bir EUREPGAP gerçekleştirebilmek için;

Üretim sürecinin sürekli geliştirilmesinde; ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi

Gıda zinciri boyunda güvenirliliğin garanti altına alınmasında;

OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemlerinin entegre bir şekilde kurulmasında yarar vardır.

EUREPGAP/ İTÜ KAZANIMLARI

• Firmanın iç ve dış pazarda rekabet gücü artar
• Toprak verimliliğinin artmasıyla maliyette avantaj sağlanır
• Gıda güvenliği ve insan sağlığı ile ilgili riskler azaltılır
• Tüketicilere sunulan ürünün güvenilirliği ile müşteri memnuniyeti artar
• Avrupa’ya ihracatta kolaylık getirir
• Perakendeciler/ gıda işleyenler ile nitelikli karlı anlaşmaların yapılması sağlanır.
• Doğal hayat ve biyolojik çeşitlilik korunur
• Tarımsal faaliyetlerin çevreye olan zararlı etkileri minimum düzeyde tutulur
• Ürün yüzeyindeki kimyasal kalıntı (zirai ilaç kalıntıları) kontrol altına alınarak gıda zehirlenmeleri ve allarjenik reaksiyonlar önlenir
• Yasal mevzuatların sürekli takip edilmesi ve yasal mevzuatlara yönelik üretim yapılmasıyla ürünün pazarlamasında ve ihracatında ortaya çıkabilecek yasal engeller ortadan kalkar.
• Tarım kredilerinden, kırsal kalkınma projelerinden yararlanabilmek için daha fazla avantaj sağlanır.